આઈ ફૂલબાઈ નો ઈતિહાસ
આઈ જાહલ માં સાથે સિંધમાં જે ઘટના બની હતી તેજ રીતે આ આહીરની દીકરી ફૂલબાઈ સાથે પાટણના સૂબાએ વિવાહની માંગણી કરતા આઈ ફૂલબાઈએ પેટમાં કટાર નાખી મોતને મિઠુ કર્યું હતું.
આયર કાયર હોય નૈ અને કાયર આયર ન્હોય પ્રાણ દિયે પત રાખવા આતમ આયર સ્હોય
નાગ અને આયર કોય પણ ભોગે પોતાનુ વેર વાળ્યા વગર રહેતા નથી.
કહેવાય છે કે, ઉતર ગુજરાતની ધરતી માથે વસેલા અણહિલપુર પાટણમાં સાત સાત પેઢી ચાવડાઓ સાત સાત પેઢી સોલંકીઓ અને સાત સાત પેઢી સુધી વાઘેલાઓએ રાજ કરેલુ.વાઘેલા વંશના છેલ્લા રાજા
કરણ વાઘેલા પછી રાજપુત યુગ આથમી ગયો અને અણહિલપુર પાટણમાં મોગલોના શાસનનો સુરજ ઊગ્યો.
અણહિલપુર પાટણમાં મુઝફરશાહ સૂબા તરીકેની સતા ભોગવતો હતો.
એ સમયની આ વાત છે. એ વખતે આ પંથકમાં આયરોનો વસવાટ વધારે પ્રમાણમાં હતો પાટણવાડાનાં ગામડાં આયરોથી ઊભરાતા હતા.
આ પરગણાનું ધાતડા ( આજનું જુના કલાણા ) ગામ પણ આયરોનું ગામ હતું આ ગામમાં એક આગેવાન આયર રહેતો હતો કે, જે આયર સમાજનો મુખી હતો.
આથી આ ગામ આયર સમાજનું અગ્રેસર ગામ ગણાતું હતું આ મુખીને જોગમાયાના અવતારને આંટી જાય એવી
રૂપરૂપના અવતાર જેવી એક દેખાવડી દીકરી હતી.
નામ હતું ફૂલબાઈ અઢારેક વરસની ઉંમર ! આ ફૂલબાઈએ
જોવનાઈના પગ થારે પગ મેલ્યો એટલે એનું દેવાંશી રૂપ પૂનમના ચાંદાની જેમ સોળે કળાયે ખીલી ઊઠ્યુ !
પાટણ અને હારીજ વચ્ચે અડીયા કરીને એક ગામ આવેલું છે. આ ગામમાં દુધેશ્વર મહાદેવનું ખ્યાતનામ મંદિર આવેલું છે. મહાદેવના મંદિરમાં દર વર્ષ શ્રાવણી અમાસે મોટો મેળો ભરાય છે. આ મેળામાં કોડભર્યા નાનાં ભુલકાઓ જુવાન-જુવતીઓ અને ધરડાં બુઢ્ઢાઓ સૌ દુધેશ્વરનાં મેળે ઊમટી પડે છે. અને સહુ-સહુની ઉંમર પ્રમાણે મેળાની મજા લુંટે છે.
એક વાર આવી જ એક શ્રાવણી અમાસે અડીયા ગામે ભરાયેલા દુધેશ્વર મહાદેવના મેળામાં પોતાની સરખે સરખી સૈયરો સાથે આ ફૂલબાઈ દુધેશ્વર મહાદેવના દર્શન કરવા આવેલી છે.
આ તો મુખીની દીકરી....ખાધેલ પીધેલ સુખી...પછી
એના રૂપમાં શી મણા હોય ? ઓછામાં પુરું પગની પાનીથી
તે માથાની ચોટી સુધી આખોય દેહ સોના-રૂપાના ઘરેણાથી. મઢેલો...ભાતીગળ પહેરવેશ...જોગમાયા જેવુ દેવાંશી રૂપ
એ વખતે પાટણનો ચોંપદાર પણ મેળામાં ફરવા નીકળેલો.
આ ફૂલબાઈ એની નજરે ચડી ગઈ એને જોતા જ એણે પડખેના જણને પુછ્યુ. આ બાઈ કોણ છે ?
કહેનારે કહ્યુ તમે નથી ઓળખતા ?
"ના."
"ધાતડાના મુખીને તો ઓળખો છો ને ?
"ઓળખુ છુ."
"આ એ મુખીની દીકરી છે."
"શું નામ ઈનું. ?
"ફૂલબાઈ. ?
પત્યું.
આ વાતને હૈયાની દાબડીમાં સંઘરીને આ ચોપદાર પાટણ ગયો ત્યાં જઇને તેણે મુજફરશાહના કાન ભંભેર્યા
"બાદશાહ સલામત ! અપના જનાનખાનામાં આવી
હુસ્ન પરી જેવી ઓરત હોય તો આપના જનાનખાનાને
ચાર ચાંદ લાગી જાય હો !"
મુઝફફરશાહ સ્ત્રીઓનો શોખીન આદમી હતો.
ચોપદારના મુખે ફૂલબાઈના રૂપકડા દેહનું અલૌકિક વર્ણન સાંભળીને તેનામા રહેલો વાસનાનો કીડો સળવળી ઊઠ્યો
એણે તેના એક સિપાહીને બોલાવી હુકમ દિધો
જાવ....ધાતડાના મુખીને હાલને હાલ આંયા હાજર કરો !
ઘોડે ચડીને સિપાહી ધાતડા ગયો.
ધાતડાના મુખીને લાવીને પાટણના સૂબા મુઝફફરશાહ સમક્ષ હાજર કર્યો.
સૂબાએ મુખીને માનભેર આવકાર્યા આસન આપ્યું.
બેસાડ્યા આદર ભાવ દિધા.
થોડીવાર થઈ એટલે અકળાયેલા મુખીએ સૂબા સામે
જોઈને પુછ્યું.
"કો તો ખરા સૂબા ...મને શા માટે બોલાવ્યો છે ?"
. "તમારું થોડુક કામ પડ્યું છે મુખી."
"બોલો શું હતુ ?"
"મારે તમારી પાંહે એક માંગણી કરવી છે."
" અરે ભલા માણહ ! હું તો એક મામુલી મનખો !
તમારે વળી મારી પાંહે શું માગવાનુ હોય !"
"આપશો તો ખરા ને ?"
તમે માંગશો તે ચીજ મારી પાંહે હશે તો તમને હું ના નૈ પાડું અને નૈ હોય તો !
છે !
હું તમારી પાંહે માગુ છુ તે તમારી પાંહે છે. માગો સૂબા સાહેબ ! મારાથી તમને કાંઇ ના પડાય
"માગું ?"
"હા-હા માંગો એમા વળી શું ?"
હું માગું છું "તમારી દીકરીનો હાથ !"
મુખીના માથે જાણે વિજળી પડી !
સૂબો કહે નો આપવી હોય તો ના પાડો !"
સૂબાની વાત સાંભળીને મુખીતો ધકી ઊઠ્યો તેમના શરીર પરના નવસો નવ્વાણું રુંવાડા સડડડડ...કરતાકને સાગમટે ઊભા થઇ ગયા વૈશાખ જેઠના તડકાની જેમ આયર ધોમ ધોમ ધખી ઊઠ્યો તેમને થયુ કે આ સૂબાની ગળચી દબાવીને હાલને હાલ મોતને ઘાટ ઉંતારી દઉં પણ કટક હાર્ય કિડિનું કેટલુ ગજુ ?
લાંબો વિચાર કરીને બુદ્રિશાળી આ આયર સમય વરતી ગયો તેણે વાતને ઓઝલ રાખીને સૂબાને પટાવતા કહ્યુ. સૂબા સાહેબ તમારા જેવાને જમાઈ બનાવા એ કાંઇ જેવી તેવી વાત છે ? નસીબદાર હોય ઇને જ તમારા જેવા જમાઈ મળે પણ !
તો પછી વાંધો શું છે ?
વાંધામાં તો એવું છે ને સૂબા સાહેબ મારે મારી નાતને પુછવું પડે...મારી નાતને પુછીને હું તમને વળતો ઉતર આપુ આવી છટકબારી શોધીને આજની પળે આ મુખી સિફતપૂર્વક છટકી ગયા મુખીના વેણ પર ભરોસો રાખીને સૂબાએ આયરને જવા દિધો.
ધોમ ધખતા મુખી પાછા પોતાને ગામ ધાતડા આવ્યા.
તેઓ આખી રાત ઉંઘ્યા નહિ. આખી રાતનો ઉજાગરો વેઠી પડખા ઘસી ઘસીને આયરે આખી રાત ખૂટાડી
'દિ ઉંગ્યો... ગામેગામ માણસોને દોડાવીને આગેવાન આયરોને ઘર આંગણે ભેળા કર્યા.
પોતાની ઘેર આવેલા આયર આગેવાનોને મુખીએ માંડીને બધી વાત કરી. આયરો ! આ વાત છે બોલો આનું હવે શું કરવું, મુખીની વાત સાંભળીને આયર આગેવાનો બોલી ઉંઠ્યા મુખી ! આતો આપણી ઇજ્જતનો સવાલ છે.
આપણી દેવાંશી દીકરીને નાપાક મુસલમાન સંગાથે પરણાવાતી હશે ?
આતો આપણી નાતનું નાક વાઢણું ગણાય પણ આનો કાંઇ ઉપાય તો ખોળવો પળશે ને ? બધાય સારાવાના થાશે થોડી વાર બેસો અધીરા થાશો માં
અલ્યા ભૈ ક્યાં ગ્યા મોટિયાઇડા.....?" એક ઘૈડમલે ડાયરામાં બેઠેલા જુવાનોને ઉદેશીને કહ્યું : હોકા ભરીને ફરતા કરો હાલો આટલી વારમાં કાંક રસ્તો ખોળી કાઢીએ !"
ગલઢેરાઓના આદેશને માથે ચડાવીને જુવાન આયરો ઝડપો ઝડપ ઉભા થઇ ગયા અને હોકા ભરીને ડાયરામાં વહેતા કરી દિધા. એટલામાં જમાનાના ખાધેલ એક અક્કલવાન ઘૈડમલને એક ઉપાઇ સૂઝી આવ્યો.
એણે બધાને વાત કરી ઘૈડમલની આ વાત સાંભળીને આયરો તો રાજી રાજી થઇ ગયા.
આ આયરોમાથી પાંચ-છ આગેવાન આયરો ભેળા થઇને પાટણ ગયા તેઓએ મુઝફરશાહને સમજાવીને કહ્યુ.
સૂબા સાહેબ તમારી વાત અમને ગમી છે અને તમારું
માગું ઝીલવા અમે તૈયાર છીએ પણ ધાતડાના મુખી વતી
અમે તમારી પાંહે એક માંગણી કરવા આવ્યા છીએ
મુઝફરશાહ ખુશ થઇને બોલ્યો બોલો શું માંગણી તમારી
તમે જેના હાથની માગણી કરી છે. તે ધાતડાના મુખીની દીકરી ફૂલબાઈને હાલ વરત ચાલે છે. તે ફૂલબાઈને વરત પુરું થશે એટલે છ માસ પછી અમારી આ દીકરીને તમારી સંગાથે પૈણાવશું.
મુઝફફરશાહ માની ગયો.
છ માસની મહેતલ લઇને આયરો પાછા ધાતડા આવ્યા.
બધાને વાત કરી વાંધો નૈ...હવે તો પોંચી વળશું...."
એવો અધીયારો લઇને સૌ છુટા પડ્યા.
આંખો બંધ કરીને ઉઘાડીએ એટલી વારમાં તો પાણીના રેલાની જેમ દિવસો વહી ગયા.
છ માસની અવધી પુરી થવા આવી મુખીને ચિંતા પેસી
"આ છ માસ તો કાલ વીતી જશે અને આ સૂબો મારી દીકરીને છોડશે નૈ એણે ગામેગામ માણસો દોડાવ્યા અને આ પંથકમા વસતા તમામ આયરો ધાતડામાં ભેગા કર્યા. આ નાપાક મુસલમાનથી પોતાની જોગમાયા જેવી દીકરીને બચાવી લેવા માટે આ પંથકમા વસતા અબાલ વૃદ્ધ સો આયરો પહેર્યે લૂગડે ગામ છોડીને નીકળી જવાનો ઠરાવ કર્યો. સંતલસ કરી સૌ છુટા પડ્યા નક્કી કરેલ દિવસે આ આયરો ગામ છોડી નીકળી ગયા.
પોતાના ગામ છોડીને નીકળેલા આયરોના ટોળા ધાતડા ગામની ભાગોળે ભેગા થયા બધા એકી અવાજે બોલી ઊઠ્યા ભલે આજ આપણા બધા આયરોના બલીદાન દેવાય જાય પણ આપણી દીકરી ફૂલબાઈને ઊની આંચ ના આવવી જોયે.
ધાતડાના મુખીની દીકરી ફૂલબાઈને ( પાટણના સૂબાથી બચાવવા માટે ) વ્યૂહ રચના ગોઠવી
આયર પુરુષોને પાંચસો અને હજાર હજાની ટોળકીમાં વહેચીંને તેઓને ફૂલબાઈને બચાવવાની જવાબદારી સોંપી દીધી.
વેલડું તૈયાર કર્યું. તેની માલીપા ફૂલબાઈને બેસાડી. વેલડાને વહેતું કર્યું.
આગળ ફૂલબાઈનું વેલડું અને તેની પાછળ થોડા થોડા અંતરને છેટે પાંચસો પાંચસો અને હજાર હજારની ટોળીમાં વહેંચાયેલા હથીયારધારી આયર જુવાનો ચોંપ રાખીને ઝડપભેર પંથ કાપતા જાય છે. સૌના મનમાં હતું કે પાટણના સૂબાને જાણ થાય એ પહેલા આપણે સૌ, હેમખેમ મલક પાર ઉતરી જઈએ !
આયરોના આવા મનસૂબા માથે પાણી ફેરવનાર કોઈ ખણખોદિયાએ મુઝફફરશાહને બાતમી આપી કે, તમે જેમની દીકરી સંગાથે હથેવાળો કરવા માંગો છો, એ આયરો તો દીકરી હાર્યે ગામ છોડીને ભાગી છૂટ્યા છે. સમાચાર મળતા જ મુઝફફરશાહ ધૂણી ઊઠ્યો ! આયરોયે મને દગો દિધો !
એણે સૈન્યને સાબદુ કર્યું. સિપાહીયોને હુકમ દિધો ગમે તે થાઈ પણ ફૂલબાઈને ઉપાડી મારી મારી સામે હાજર કરો !"
સૈનિકો ઉપડ્યા. જતા જતા આયરોને ભેટી ગયા.
આયરોને તો ખબર જ હતી કે, મોડા વહેલી પણ પાટણના સૂબાને બાતમી તો મળવાની જ છે. એ આપણને છોડવાનો તો નથી જ આથી સૂબાના સૈન્યનો સામનો કરવા માટે આયર જુવાનો બધી રીતે તૈયાર જ હતા.
આયરોની પાછળ પડેલા સૂબાના સૈનિકો અને આયરો સામ સામે આવી ગયા બેઉ પક્ષોમાં બાકાઝૂટી બોલી ગઈ ફૂલબાઈનું વેલડું આગળ આગળ પંથ કાપ્યે જાય છે.
અને પાછળ આયરો અને મોગલ સૈનિકો ધીંગાણું ખેલતા જાય છે. આયરોયે પણ લીધું હતુ કે ભલે આપણે બધા આયરો ખપી ખુટીયે પણ જોગમાયા જેવી આપણી દીકરી ફૂલબાઈને નાપાક મુસલમાનોના હાથ તો નહિ જ અડવા દઇએ એમ કરતા કરતા પાટણનું પરગણું પુરું થયું
ત્યાંથી ચુંવાળની હદ વટાવીને ફૂલબાઈનું વેલડું વિરમગામની હદમાં પ્રવેશ્યું, ઝનુને ચડેલા મોગલ સૈનિકો આયરોને કતલ કરતા કરતા ઠેઠ માંડલ સુધી પહોંચી ગયા.
કાળો કેર વરતાઈ ગયો અઘઘઘઘ....આયરો ખપી ગયા
વેલડામાં બેઠેલી ફૂલબાઈ સગી આંખે આ બધુ જોઈ રહિ હતી. તેને મનમાં લગી આવ્યું કે, એક મારા સાટું થઇને આટલા બધા આયરોનું બલીદાન.....! ગાડા ખેડુને ફૂલબાઈયે હુકમ કર્યો વેલડું ઊભુ રાખો વેલડુ ઊભુ રહ્યું.
એ વખતે ફૂલબાઈનો ચોકી પહેરો ભરતા ત્રણ હજાર હથીયાર ધારી આયરો વેલડાની કોરેમોરે કૂંડાળે પડીને વીટળાઇ ગયા.
પોતાની આટલી બધી કાળજી રાખી રહેલા આયરોના બલીદાનભરી ભાવના જોઇને ફૂલબાઈને હાડોહાડ લાગી આવ્યું અરરરરર.....આવો કેર.....! એક મને બચાવવા માટે આટલા બધા બલીદાન !"
ફૂલબાઈના વેલડાની ફરતે આયરોની દીવાલ ચણાઇ ગય હતી પાછળ આવતા આયરો મોગલો સંગાથે ધીંગાણું ખેલતા ખેલતા પાછા પગલે આવી રહ્યા હતા. આગળ વધતા મોગલોને રોકતા આવતા હતા...તો આ બાજુ વેલડાની કોરેમોરે હથીયારોની વાડ કરીને ઊભેલા ત્રણ હજાર આયર જુવાનો જીવના જોખમે ફૂલબાઈનું રખોપું કરી રહ્યા હતા.
પણ ફૂલબાઈને હવે આવા બલીદાન મંજુર ન હતા
આથી એણે કોઇને અણસાર સરખોઇ આવવા દિધો નહિ ને બધાને છેતરી ( પેટમાં કટાર નાખીને ઢળી પડી ) તેના શરીરમાથી લોહિની શેડ્યો ઊડવા લાગી એટલામાં લોહિનું ખાબોચીયું ભરાઇ ગયું ! કાળો કેર વરતાઇ ગયો !
(માંડલની બાજુમાં આવેલા ફૂલ્કી ગામમાં આજે પણ આ
ફૂલ્કી - ફૂલબાઈનું મંદિર છે) પેટમાં કટાર નાખીને ફૂલબાઈ મોતને ભેટી છે.
એ વાતની ખબર પડતા જ મોગલ સૈન્ય હથીયાર હેઠા મેલીને પાછુ પાટણ બાજુ રવાના થઇ ગયું
આ બાજુ મુઝફફરશાહને ખબર પડી કે જેના માટે એણે આવડો મોટો લોહિયાળ જંગ ખેલ્યો હતો એ ફૂલબાઈ તો પેટમાં કટાર નાખીને મોતને ભેટી છે.
આથી તે સાવ ભાંગી પડ્યો તેને ચિંતા થઇ ગઇ કે, મારા પાપે જ આ આયર કન્યાનું બલીદાન દેવાણું છે.
આ આયરો એનો બદલો લીધા વગર રહેશે નહિ.
આવા ડરથી પોતાનો જીવ બચાવવા માટે એ પાટણ છોડીને ઊભી પૂછડીયે ભાગ્યો હતો.
આયરોને ખબર પડી કે પોતાનો જીવ બચાવવા માટે
મૂઝફફરશાહ પાટણ છોડીને ભાગ્યો છે.
આયરોયે તેનું પગેરું લીધું આગળ મૂઝફફરશાહ અને પાછળ આયરો.....!
આયરો તેની પાછળ પડ્યા "હવે સૂબાને ઝટકાવ્યે જ છુટકો !"
ઝનૂની આયરોથી બચવા માટે મુઝફફરશાહ જીવ લઇને ભાગ્યો તો ખરા પણ તે જઇ જઇને કેટલે જવાનો હતો ?
સરખેજના પાદરે પુગતા પેલા તો આયરો તેને ભેટી ગયા. અને ત્યાં જ સૂબાને ઝટકાવીને ધૂળ ચાટતો કરી દીધો હતો.
જ્યાં આ આયરોએ મુઝફફરશાહને મોતને ઘાટ ઉતાર્યો હતો ત્યાં આજે પણ તેની કબર છે. જે અત્યારે નવગજા પીર તરીકે ઓળખાય છે.
(લખવામાં ક્યાંય ભૂલચુક હોય તો સુધારીને વાચવું)
ટાઈપિંગ:- અજયભાઈ આહીર
જય મુરલીધર જય ફૂલબાઈ માં
0 Comments
Post a Comment